علت داغ شدن موتور خودرو
راهنمای کامل تشخیص، پیشگیری و رفع مشکل
اگر تا حالا توی ترافیک موندی و دیدی آمپر دمای موتور داره بالا میره، احتمالاً اون لحظه با نگرانی زیادی روبهرو شدی. داغ شدن موتور یکی از رایجترین مشکلات خودروهاست که اگه جدی گرفته نشه، میتونه خرج سنگینی روی دستت بذاره؛ از سوختن واشر سرسیلندر گرفته تا خرابی کامل موتور.
توی این مقاله میخوایم با زبانی ساده و کاربردی بررسی کنیم که چرا موتور ماشین داغ میکنه، چطور باید جلوش رو گرفت، و اگه این اتفاق افتاد دقیقاً باید چی کار کنی.
داغ شدن موتور یعنی چی؟
داغ شدن موتور یا همون “جوش آوردن ماشین”، به حالتی گفته میشه که دمای کارکرد موتور از حد نرمال (بین ۸۵ تا ۹۵ درجه سانتیگراد) بالاتر میره.
در حالت عادی، سیستم خنککننده خودرو (که شامل رادیاتور، واترپمپ، ترموستات، فن و مایع خنککننده میشه) وظیفه داره حرارت تولید شده در موتور رو کنترل کنه. اما اگه یکی از این بخشها درست کار نکنه، گرما در موتور جمع میشه و باعث بالا رفتن دما و جوش آوردن میشه.
چرا داغ شدن موتور خطرناکه؟
خیلیا فکر میکنن موتور داغ فقط یه هشدار موقته، ولی واقعیت اینه که بالا رفتن بیش از حد دما میتونه باعث تاب برداشتن سرسیلندر، سوختن واشر سرسیلندر، خرابی پیستونها و حتی گیرپاژ کردن کامل موتور بشه.
درواقع، اگر به موقع اقدام نکنی، ممکنه موتور به جایی برسه که باید کاملاً بازسازی یا تعویض بشه؛ چیزی که چند ده میلیون هزینه داره.
علائم داغ شدن موتور
قبل از اینکه موتور به نقطه خطر برسه، معمولاً نشونههایی داره که اگه بهشون توجه کنی، میتونی از خرابی جلوگیری کنی:
-
بالا رفتن آمپر آب بیش از حد نرمال
-
بیرون زدن بخار از زیر کاپوت
-
افت توان موتور و کند شدن شتاب
-
روشن شدن چراغ هشدار دما
-
بوی مایع خنککننده یا سوختگی از جلو ماشین
-
تغییر رنگ روغن موتور به قهوهای روشن (نشانه مخلوط شدن آب و روغن)
دلایل اصلی داغ شدن موتور خودرو
بیایید مرحله به مرحله بررسی کنیم که چه عواملی باعث بالا رفتن دمای موتور میشن. در این قسمت به مهمترین دلایل داغ شدن موتور میپردازیم و توضیح میدیم که هرکدوم دقیقاً چه نقشی دارن.
۱. پایین بودن سطح آب رادیاتور
یکی از شایعترین دلایل داغ شدن موتور، **کم بودن سطح مایع خنککننده (آب رادیاتور)**ه.
اگر به هر دلیلی (نشت از شلنگها، ترک رادیاتور یا درپوش خراب) سطح آب کم بشه، حرارت موتور نمیتونه منتقل بشه و دما سریع بالا میره.
راهحل:
هفتهای یکبار سطح آب رادیاتور رو بررسی کن. اگر کم شده، حتماً دلیل نشت رو پیدا کن و از آب رادیاتور استاندارد با ضدیخ و ضدجوش استفاده کن.
۲. خرابی ترموستات
ترموستات وظیفه داره دمای موتور رو کنترل کنه و زمانی که موتور به دمای مناسب رسید، مسیر آب به رادیاتور رو باز کنه.
اگه این قطعه در حالت بسته گیر کنه، آب داخل موتور به گردش درنمیاد و موتور سریع داغ میکنه.
نشانه خرابی ترموستات:
-
دمای موتور سریع بالا میره
-
بخاری ماشین باد سرد میزنه
-
فن با تأخیر روشن میشه
راهحل:
تعویض ترموستات با نمونه اصلی و همدرجهی فابریک (استفاده از ترموستات متفرقه یکی از اشتباهات رایجه).
۳. خرابی یا ضعف واترپمپ
واترپمپ قلب سیستم خنککنندهست. اگر واترپمپ نتونه مایع خنککننده رو پمپاژ کنه، جریان آب قطع میشه و موتور بهسرعت داغ میکنه.
دلایل خرابی واترپمپ:
-
نشت از اطراف پمپ
-
صدای غیرعادی از تسمهها
-
چکه کردن مایع خنککننده از زیر موتور
راهحل:
واترپمپ خراب باید سریع تعویض بشه. معمولاً عمر مفید واترپمپ بین ۶۰ تا ۹۰ هزار کیلومتره.
۴. خراب شدن فن رادیاتور
فن رادیاتور وظیفه داره در ترافیک یا زمانی که هوا گرمه، جریان هوا رو از بین پرههای رادیاتور عبور بده تا خنککاری انجام بشه.
اگه موتور فن یا رله آن بسوزه، دمای موتور درجا خیلی سریع بالا میره.
نشانه خرابی فن:
-
داغ شدن موتور فقط در حالت توقف
-
روشن نشدن فن با روشن شدن کولر
-
کار نکردن فن در زمان بالا رفتن آمپر
راهحل:
بررسی فیوز، رله و خود موتور فن. در صورت خرابی، باید تعویض بشه چون تعمیرش موقتیه.
۵. گرفتگی رادیاتور
رسوب و جرم داخل رادیاتور باعث میشن جریان آب بهسختی عبور کنه. این مورد بیشتر در خودروهایی دیده میشه که با آب لولهکشی معمولی پر میشن.
راهحل:
رادیاتور باید باز بشه و با محلول مخصوص یا دستگاه شستوشو تمیز بشه.
برای پیشگیری، همیشه از آب رادیاتور استاندارد و ضدیخ مرغوب استفاده کن.
۶. خرابی درپوش رادیاتور
درپوش رادیاتور فقط یه در ساده نیست!
این قطعه فشار سیستم خنککننده رو تنظیم میکنه تا آب در دمای بالا نجوشه.
اگر سوپاپ درپوش خراب بشه یا فنرش ضعیف بشه، فشار کم میشه و آب سریعتر به جوش میاد.
راهحل:
درپوش رادیاتور قطعهای ارزونه، ولی تأثیر زیادی داره. هر ۲ سال یکبار تعویضش کن.
۷. پارگی شلنگهای سیستم خنککننده
شلنگهای آب رادیاتور به مرور زمان خشک یا ترکدار میشن و ممکنه باعث نشت آب بشن.
نشتهای کوچک هم باعث کاهش سطح مایع خنککننده و در نتیجه داغ شدن موتور میشن.
راهحل:
در هر سرویس دورهای ماشین، حتماً شلنگها رو از نظر ترک، زنگزدگی یا نشتی بررسی کن.
۸. سوختن واشر سرسیلندر
واشر سرسیلندر قطعهایه که بین بلوک موتور و سرسیلندر قرار داره و از نشت گاز و مایع بینشون جلوگیری میکنه.
وقتی این قطعه میسوزه، آب وارد سیلندر میشه یا روغن با آب مخلوط میشه و موتور بهسرعت داغ میکنه.
علائم سوختن واشر سرسیلندر:
-
وجود کف در درب روغن
-
خروج دود سفید از اگزوز
-
کم شدن غیرعادی آب رادیاتور
-
بالا رفتن ناگهانی دما
راهحل:
تنها راه تعمیر، باز کردن سرسیلندر و تعویض واشر با نمونه اصلیه. بعدش باید موتور تراشکاری و چک بشه تا تاب برنداشته باشه.
۹. خرابی سیستم برق فن یا سنسور دما
بعضی وقتا خود فن سالمه، ولی سنسور دمای آب یا رله فن درست فرمان نمیدن.
در این حالت، فن فقط با روشن شدن کولر کار میکنه، نه زمانی که موتور داغ میشه.
راهحل:
با دیاگ دمای واقعی موتور رو بررسی کن. اگه فن با تأخیر روشن میشه، احتمال خرابی سنسور دما یا ECU هست.
۱۰. گرفتگی مسیر اگزوز یا کاتالیزور
وقتی کاتالیزور یا اگزوز گرفته باشه، فشار گازهای خروجی زیاد میشه و موتور بیشازحد داغ میکنه.
نشانهها:
-
افت توان
-
صدای خفه از موتور
-
مصرف سوخت بالا
راهحل:
بازدید دورهای و در صورت لزوم، تعویض کاتالیزور با نمونه استاندارد.
چطور از داغ شدن موتور جلوگیری کنیم؟
حالا که با دلایل آشنا شدی، وقتشه یاد بگیری چطور از این اتفاق پیشگیری کنی.
پیشگیری خیلی راحتتر و ارزونتر از تعمیره!
۱. همیشه سطح مایع خنککننده رو چک کن
هفتهای یکبار در حالت سرد بودن موتور، سطح آب رادیاتور و منبع انبساط رو بررسی کن.
مایع باید بین دو خط MIN و MAX باشه.
از مخلوط ضدیخ و آب مقطر (۵۰-۵۰) استفاده کن، نه آب لولهکشی.
۲. از ضدیخ مناسب و مرغوب استفاده کن
خیلیا فکر میکنن ضدیخ فقط برای زمستونه، ولی در واقع ضدیخ هم ضدجوشه، هم ضدزنگ.
در تابستون هم باید داخل سیستم باشه تا دما رو کنترل کنه.
هر ۲ سال یکبار مایع خنککننده رو کامل تخلیه و تعویض کن.
۳. تسمهها و واترپمپ رو سرویس کن
اگر تسمه دینام یا تایم پاره بشه، واترپمپ هم از کار میافته و موتور داغ میکنه.
در سرویسهای دورهای، تسمهها رو از نظر ترک، کشش و صدا بررسی کن.
۴. فن و سنسور دما رو هر چند وقت یکبار تست کن
یه تست ساده اینه که وقتی کولر رو روشن میکنی، باید فن بلافاصله شروع به کار کنه.
اگر نکرد، یعنی یه مشکلی در سیستم برق یا فن وجود داره.
۵. رادیاتور رو هر ۶ ماه تمیز کن
گرد و خاک و حشرات جادهای باعث میشن هوا نتونه از پرههای رادیاتور عبور کنه.
با فشار آب از بیرون (نه از داخل!) رادیاتور رو بشور تا بازده خنککاری بالا بره.
۶. در ترافیک کولر رو با دقت استفاده کن
هم دمای هوا بالاست هم جریان هوا کمه. در این حالت اگه کولر روشن باشه، بار زیادی روی موتور و فن وارد میشه.
اگه دیدی آمپر بالا رفته، کولر رو خاموش کن تا دما پایین بیاد.
۷. حواست به بار و وزن ماشین باشه
بار زیاد باعث میشه موتور بیشتر کار کنه و گرمای بیشتری تولید کنه.
اگه با ماشین سنگین حرکت میکنی، مخصوصاً در سربالاییها، حتماً آمپر دما رو زیر نظر بگیر.
وقتی ماشین داغ کرد، چیکار کنیم؟
ممکنه همه نکات بالا رو رعایت کنی ولی یه روز موتور ماشینت داغ کنه.
اینجا باید دقیق بدونی چه کارهایی نباید انجام بدی و چه کارهایی باید سریع انجام بدی.
کارهایی که نباید انجام بدی:
-
در کاپوت رو سریع باز نکن (ممکنه بخار آب یا ضدیخ بسوزونه)
-
ماشین رو خاموش نکن، بذار درجا کار کنه تا فن روشن بمونه
-
آب سرد روی رادیاتور نریز (باعث ترک خوردن بلوک یا سرسیلندر میشه)
کارهایی که باید انجام بدی:
-
ماشین رو به کنار جاده بکش و درجا بذار کار کنه.
-
کولر رو خاموش و بخاری رو روشن کن تا گرمای موتور تخلیه بشه.
-
وقتی دما پایین اومد، درب کاپوت رو باز کن تا هوا جریان پیدا کنه.
-
بعد از سرد شدن کامل، سطح آب رو بررسی کن.
-
اگه آب کم شده بود، کمی آب اضافه کن و تا اولین تعمیرگاه برون.
اشتباهات رایج رانندگان هنگام داغ شدن موتور
خیلی از رانندهها وقتی موتور جوش میآره، از روی استرس کارهایی انجام میدن که اوضاع رو بدتر میکنه.
در این بخش چند تا از رایجترین اشتباهات رو با توضیح دلیل خطرناک بودنش مرور میکنیم.
۱. خاموش کردن ناگهانی موتور
اولین واکنش بیشتر رانندهها وقتی آمپر بالا میره، خاموش کردن ماشین است.
اما این کار اشتباهه چون وقتی موتور خاموش میشه، گردش آب و هوا در سیستم متوقف میشه و حرارت بین قطعات حبس میمونه.
در نتیجه، دما حتی بیشتر هم میشه و احتمال ترک خوردن سرسیلندر بالا میره.
درستش:
ماشین رو درجا بذار کار کنه تا فن روشن بمونه و گرما دفع بشه.
۲. باز کردن سریع درِ رادیاتور
درپوش رادیاتور زیر فشار بالاست. وقتی هنوز داغه، بخار آب با فشار بیرون میزنه و میتونه سوختگی شدید پوستی ایجاد کنه.
درستش:
صبر کن تا دمای موتور کاملاً پایین بیاد، بعد درپوش رو با پارچه باز کن.
۳. ریختن آب سرد روی موتور
یکی از اشتباهات کلاسیک!
وقتی موتور خیلی داغه و آب سرد روش بریزی، انبساط و انقباض ناگهانی فلزات باعث میشه سرسیلندر یا بلوک موتور ترک بخوره.
درستش:
بعد از سرد شدن موتور، مایع خنککننده رو از مسیر استاندارد و آرام داخل رادیاتور بریز.
۴. نادیده گرفتن جوش آوردنهای خفیف
گاهی ماشین فقط کمی از حد نرمال داغتر میشه و راننده میگه «عیبی نداره، تا خونه میرم».
ولی همین بالا رفتن جزئی دما اگه چند بار تکرار بشه، میتونه باعث آسیب تدریجی به واشر سرسیلندر و پیستونها بشه.
درستش:
بهمحض مشاهده بالا رفتن دما، علتش رو پیدا کن و تعمیر کن.
۵. استفاده از آب لولهکشی معمولی
آب شهری حاوی املاح و آهکه که باعث رسوب داخل رادیاتور و واترپمپ میشه.
به مرور، جریان آب کند میشه و موتور شروع به داغ کردن میکنه.
درستش:
فقط از ترکیب آب مقطر + ضدیخ استاندارد استفاده کن.
سوالات کاربران درباره داغ شدن موتور خودرو
آیا داغ شدن موتور همیشه به خاطر آب رادیاتور است؟
نه، گاهی علتش برق فن، ترموستات یا حتی سنسور دماست. باید با دیاگ بررسی بشه.
آیا میتونم با ماشین داغ به راه ادامه بدم؟
خیر. ادامه دادن مسیر با موتور داغ میتونه آسیب جدی به موتور بزنه و خرج چند میلیونی روی دستت بذاره.
در ترافیک ماشینم زود جوش میآره، چرا؟
احتمالاً فن درست کار نمیکنه یا رادیاتور جرم گرفته. چون در ترافیک هوا از جلو به رادیاتور نمیرسه، فن باید وظیفه خنککاری رو انجام بده.
استفاده از ضدیخ در تابستان لازمه؟
بله حتماً. ضدیخ علاوه بر پایین آوردن نقطه انجماد، نقطه جوش آب رو بالا میبره و از زنگزدگی جلوگیری میکنه.
چرا با روشن کردن کولر دمای موتور بالا میره؟
کولر فشار زیادی به موتور وارد میکنه و گرمای اضافهای تولید میکنه. در دمای بالا یا ترافیک، این گرما میتونه باعث بالا رفتن دمای کلی موتور بشه.
اگه ماشینم داغ کرد ولی فن کار کرد، چی؟
در این حالت ممکنه رادیاتور گرفته باشه یا ترموستات باز نمیکنه.
همچنین واترپمپ یا مسیر گردش آب رو بررسی کن.
نکات طلایی نگهداری موتور
-
هر ۵ هزار کیلومتر سطح آب و روغن رو بررسی کن.
-
هر ۳۰ هزار کیلومتر مایع خنککننده رو تعویض کن.
-
هر ۶ ماه تسمهها، شلنگها و درپوش رادیاتور رو چک کن.
-
در تابستان کولر رو فقط در جادههای باز و با دمای نرمال موتور روشن کن.
-
در زمستان هم اجازه بده موتور چند دقیقه گرم بشه تا سیستم خنککننده پایدار کار کنه.
موتور داغ = هشدار جدی لوازم یدکی قانونی
داغ شدن موتور ماشین مسئلهای نیست که بشه ازش گذشت.
هر بار بالا رفتن آمپر یه زنگ خطره که بهت میگه یه جای کار ایراد داره — از یه نشت ساده آب گرفته تا خرابی ترموستات یا فن.
با رعایت چند تا نکته ساده مثل چک کردن مایع خنککننده، تمیزی رادیاتور، و سرویس بهموقع واترپمپ میتونی از جوش آوردن موتور و خرجهای میلیونی جلوگیری کنی.
در نهایت، خونسردی در زمان داغ شدن موتور مهمترین عامل نجاته؛ چون هر تصمیم عجولانه (مثل ریختن آب سرد یا خاموش کردن فوری موتور) میتونه خسارت چندبرابری به ماشین بزنه.
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.